SOSYAL MEDYA ETKİLEYİCİLERİ İÇİN REKLAM KILAVUZU

Sosyal Medya Etkileyicileri Tarafından Yapılan Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Hakkında Kılavuz, son dönemlerde sosyal medyadaki Instagram, Youtube gibi bazı mecralarda yoğun olarak yapılan gizli ve örtülü reklamların düzenlenmesi ile ilgili olarak Ticaret Bakanlığı tarafından yayınlandı.

Reklam ve Örtülü Reklam Nedir?

Reklam, ticari olarak piyasaya çıkan mal veya hizmetin satışına destek olmak, müşteri kitlesini bilgilendirmek suretiyle ikna etmek maksadıyla herhangi bir mecrada yazılı, görsel, işitsel ve benzeri yollarla gerçekleştirilen sesli, görsel veya görüntülü olarak yapılan çalışmalardır. 

Örtülü reklam ise; bir mal veya hizmete ilişkin olarak paylaşılan görsel, görüntü ya da sesin reklam olduğu belirtilmeden herhangi bir mecrada paylaşılması suretiyle müşteri kitlesi üzerinde etki yaratarak satın alma işleminin sağlanması için yapılan ve reklam olduğu açıkça belirtilmeksizin yazı, haber, yayın ve programlarda, mal veya hizmetlere ilişkin isim, marka, logo ya da diğer ayırt edici şekil veya ifadelerle ticaret unvanı ya da işletme adlarının reklam yapmak amacıyla yer almasını ve tanıtıcı mahiyette sunulması yöntemine örtülü reklam denilmektedir.

Ticari reklamlar, muhatabı oldukları müşteri ya da potansiyel müşteri kitlesine doğru, dürüst ve teyit edilebilir iddia ve bilgilerle oluşturulmalıdır. Reklamlar ile yapılan tanıtım faaliyetlerinin müşteriyi aldatmaya yönelik olup olmadığının tespiti ise oldukça zordur. Örtülü reklamlar açısından ise bu durum daha da zor ve karmaşık hale gelmektedir.

Örtülü reklamlar son dönemde en fazla sosyal medya denilen mecralarda ve sanki şahısların gerçek kişisel deneyimlerini gösterir gibi karşımıza çıkmaktadır. Bu aldatıcı ve örtülü reklam modelinin sınırsız artması karşısında kamu otoritesi tarafından yol gösterici mahiyette düzenleme yapılmıştır.

Sosyal Etkileyicilerin Yaptıkları Reklamlar Hakkında Kılavuz

Kanun koyucunun ” sosyal etkileyici ” olarak tanımladığı, yaygın adıyla “influencer” olarak bilinen sosyal medya fenomenleri tarafından yapılan örtülü reklamlar için hazırlanan kılavuzda, reklam içerikli paylaşımların nasıl yapılacağı belirlenmiştir. Kılavuzda video paylaşım mecraları, görüntü ve mesaj paylaşım mecraları, podcast mecraları ve içeriğin yalnızca kısa bir süre için görülebildiği mecralar olarak ayrım yapılmış olsa da temelde aynı yönlendirmelerin farklı iletişim kanalları ile ifade ediliş şekilleri belirlenmiştir. Sosyal Medya Etkileyicileri Tarafından Yapılan Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Hakkında Kılavuz ile sosyal medyada yapılacak reklamlarda her mecra için söyleniş şekilleri değişse de içerik olarak aşağıda yer alan ibarelerin yer alması gerekecektir;

“Bu video [reklam veren] reklamlarını içermektedir.”

“Bu video, [reklam veren] ile ücretli iş birliğini içermektedir.”

“[Reklam veren]’in destekleri ile.”

“Bu ürünleri [reklam verenden] hediye olarak aldım.”

“Ürünleri bana gönderdiği için [reklam verene] teşekkürler.”

Bu kılavuzda belirlenen esaslara tüm reklam verenler, reklam ajansları ve mecra kuruluşu olarak sosyal medya etkileyicilerinin tümü uyum sağlamakla yükümlüdür. Belirlenen esaslara aykırı reklamlar yapıldıktan sonra düzeltilmesi veya telafi edilmesi, uygulamada bulunanın tespit edilmiş aykırılığa ilişkin sorumluluğunu ortadan kaldırmayacaktır.  Sonuç olarak, özellikle sosyal medyada yapılan ticari reklamların reklam hukuku anlamında denetlenmesi ve düzenlenmesinin yolunu açan kılavuzun bir anlamda turnusol kâğıdı işlevi görerek reklamları örtülü yapmayan, kazancının vergisini ödeyenler ile ödemeyenleri ayırt etmeye yarayacağı öngörülmektedir.